فرهنگ‌سازی در زمینه استارت‌آپ‌ها، اولویت سال آتی

در این نشست رئیس بنیاد ملی نخبگان ایجاد اکوسیستم کارآفرینی را مهمترین زیرساخت نهادینه‌شدن تفکر دانش‌بنیان برشمرد.

نوپانا: سورنا ستاری؛ معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان در بیست‌وششمین نشست سراسری رؤسای بنیادهای نخبگان استانی، اصلاح فرهنگ جامعه را اولین گام در توسعه دانست و گفت: ظرفیت‌ها و موهبت‌های بسیاری در کشور وجود دارد اما به دلیل فقدان‌فرهنگ دانش‌بنیان، این داشته‌ها نتوانسته‌اند کشور را به توسعه‌یافتگی برسانند.

وی افزود: با اقدامات انجام‌شده در سال‌های اخیر و ایجاد گفتمان دانش‌بنیان، خوشبختانه جامعه امروزی قابلیت دریافت فرهنگ دانش‌بنیان پیدا کرده است تا جایی که یکی از موضوعات و مباحث مهم در رسانه‌ها و فضای مجازی، مسئله تفکر دانش‌بنیان است.

ستاری ادامه داد: دستگاه‌های درون‌استانی خاصه استانداری‌ها نیز باید به این باور برسند که مهمترین سرمایۀ بومی هر منطقه‌ای نیروی‌انسانی‌متخصص و مغز خلاق است نه معدن و منبع زیرزمینی. به ‌عبارت دیگر سرمایه‌های خود را روی زمین و در میان نیروی‌ انسانی خاصه دانشگاهی جستجو کنند و نه در زیرزمین.

معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور با اشاره به لزوم فراهم‌شدن بستر مناسب برای فعالیت‌نخبگانی در حوزه دانش‌بنیان، تصریح کرد: استان‌ها باید به‌سمتی بروند که زیرساخت لازم برای فعالیت اقتصادی دانش‌بنیان فراهم شود بطوری که اگر فردی بومی برای تحصیل از استان خارج و به دانشگاه‌های بزرگ داخلی و خارجی رفت، پس از پایان تحصیل، استان خود را برای فعالیت‌های دانش‌بنیان خاصه شرکت‌داری با تأکید بر مزیت‌های بومی انتخاب کند.

رئیس بنیاد ملی نخبگان در ادامه رفاه‌زدگی را در تضاد با تفکر نخبگی دانست و گفت: مستعدبرتر نباید با اولین شکست ناامید شود چراکه برای تأثیرگذاری در جامعه به اعتمادبه‌نفس بالا و نترسیدن از شکست نیاز است. مهمترین هدف بنیاد ملی نخبگان از برگزاری جشنواره‌های اختراعات و یا استارت‌آپ‌ها نیز همین است. در جشنواره‌های رویش خودِ اختراع در اولویت اصلی نیست بلکه اولویت ارتقاء حس‌ اعتماد‌به‌نفس و نترسیدن از شکست و همچنین شروع دوباره است؛ به‌همین دلیل جشنواره اختراعات در نگاه بنیاد، جشنواره‌ای فرهنگی است.

وی افزود: مادامی که فرد جرأت پایبندی به اختراع و یا طرح خود نداشته باشد و یا نتواند پس از شکست، دوباره خود را احیا کند، نمی‌تواند فرد مؤثری در حوزه دانش‌بنیان و کارآفرینی باشد چراکه این حوزه با بخش دولتی که از محل درآمدهای نفتی ارتزاق می‌کند متفاوت بوده و پایۀ آن تفکر، اعتقاد و تلاش است.

ستاری ادامه داد: در گذشته دولت در تلاش بود با پول حاصل از فروش نفت و معادن طبیعی و با احداث کارخانه و شرکت‌های بزرگ و همچنین بزرگ‌کردن دولت، اشتغال ایجاد کند اما امروزه این تفکر کاملاً منسوخ شده و کارایی ندارد. بسیاری از مشکلات امروز کشور، حاصل همین روند اشتباه است که البته با نیتی خیرخواهانه انجام شد.

معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه تفکر استخدامی باید از دانشگاه و نظام‌ آموزش‌عالی زدوده شود، ادامه داد: مغز و نیروی‌انسانی پایۀ اقتصاد دانش‌بنیان است و تنها از راه بکارگیری این توان، می‌توان کار و اشتغال ایجاد کرد. بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان و بزرگ کشور که در زمان کمی به ارزش میلیاردی رسیده‌اند و در آینده نزدیک به مهمترین قطب‌های اقتصاد ایران تبدیل می‌شوند، کار خود را از زیرزمین‌های کوچک شروع کردند اما با تفکری دانش‌بنیان و مغزی خلاق.

رئیس بنیاد ملی نخبگان ایجاد اکوسیستم کارآفرینی را مهمترین زیرساخت نهادینه‌شدن تفکر دانش‌بنیان برشمرد و گفت: امروزه در دانشگاه‌های بزرگ کشور مانند شریف، امیرکبیر، اصفهان و تهران و ... به‌خوبی فرهنگ دانش‌بنیان نهادینه‌ شده است بطوریکه دانشجویان این دانشگاه‌ها به دنبال جذب سرمایه‌گذار خصوصی برای طرح‌ها و ایده‌های خود هستند. باید دانست حتی حمایت از اخترعات برگزیده و یا ایده‌های نخبگانی نیز باید در روندی تدریجی با تزریق توان بخش خصوصی میسر شود.

ستاری پرداخت پول بدون تکلیف به مستعدان‌برتر را خیانت به آنان دانست و گفت: این پرداخت‌ها فرد مستعد را به فردی ناکارآمد و متوقع تبدیل می‌کند به‌همین دلیل این روش دیگر جایی در کشورهای پیشرفته ندارد.

وی اظهار داشت: بسیاری از شرکت‌ها و مراکز بزرگ دنیا، به جای پرداخت پول بی‌تکلف، مستعدان‌برتر را بورس می‌کنند. همین روند باید در شرکت‌های بزرگ کشور و در استان‌ها نیز رخ دهد. شرکت‌های بزرگ داخلی باید به مستعدان‌برتر بورس داده و مشکلات خود را در قالب استارت‌آپ به آنان عرضه کنند. این روند خر.وجی بسیار بهتری نسبت به گسترش واحدهای تحقیق و توسعه در صنعت دارد.

معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه بنیادهای نخبگانی باید بازی بدون توپ را در پیش بگیرند (پول و بودجه فقط ملاک نباشد) یادآور شد: آنچه برای بنیاد ملی نخبگان اهمیت دارد، ایجاد و گسترش اکوسیستم کارآفرینی است. برای ایجاد این فضا، حضور فعال دستگاه‌های درون‌استانی و ظرفیت‌های آنان بسیار مهم است که البته اقدامات فرهنگی برای همراهی این دستگاه‌ها، امری ضروری است.

رئیس بنیاد ملی نخبگان در بخش دیگری با اشاره به ضرورت طراحی و اجرای برنامه‌های فرهنگی، بر حضور حداکثری مستعدان‌برتر تأکید کرد و گفت: اقدامات بسیار خوبی در سال گذشته انجام شد که درخور تقدیر است اما عدم‌حضور حداکثری مستعدان‌برتر در برخی از این برنامه‌ها باید آسیب‌شناسی شود.

وی افزود: حضور در این برنامه‌ها کمک می‌کند که فرد مستعدبرتر خود را بدهکار کشور و نه طلبکار، بداند و بداند که اگر به موفقیت نسبی رسیده، از امکانات این کشور بهره برده است بنابراین باید تلاش کند دین خود را به جامعه بومی ادا کند.

ستاری ادامه داد: امروز شاهد هستیم روند مهاجرت نخبگان، عکس شده است و بسیاری از محققان غیرمقیم در حال بازگشت هستند و تعداد زیادی از این افراد به جای اشتغال در دانشگاه، درخواست حضور در شرکت‌های دانش‌بنیان را دارند. بنیادهای نخبگان استانی می‌توانند از این فرصت به‌خوبی استفاده کرده و تلاش کنند با همکاری استانداری‌ها زمینه را برای حضور این محققان در منطقه خود فراهم کرده و از این طریق به ایجاد اکوسیستم کارآفرینی کمک کنند.

معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور در بخش انتهایی سخنان خود بر لزوم پرهیز بنیادهای نخبگان استانی از ورود به عرصه‌های سیاسی تأکید کرد و گفت: اگر امروز معاونت علمی‌وفناوری و بنیاد ملی نخبگان به موفقیت‌های چشمگیر رسیده به دلیل دوری از سیاست‌بازی و سیاست‌زدگی است؛ بنابراین بنیادهای نخبگان استانی نیز نباید به هیچ‌وجه خود را در عرصه سیاست وارد کنند.

ستاری با بیان اینکه دستور اکید رئیس‌جمهور بر پرهیز دستگاه‌های دولتی از جهت‌گیری در انتخابات است، خاطرنشان کرد: هیچ یک از بنیادهای نخبگانی استانی نباید وارد فضای انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده شوند و یا اجازه دهند گروه‌های مختلف سیاسی از نام و یا آرم آنها برای تبلیغات خود استفاده کنند.

رئیس بنیاد ملی نخبگان گفت: با جهت‌گیری‌های معاونت علمی‌وفناوری و بنیاد ملی نخبگان و همچنین اقدامات فرهنگی انجام‌شده در سال‌های اخیر، آینده بسیار مطلوبی برای اجتماع نخبگانی کشور ترسیم شده است.

در بخش دیگری از این نشست، پرویز کرمی؛ مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان و دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان با اشاره به تغییرات اعمال‌شده در سایت بنیاد ملی نخبگان، گفت: با راه‌اندازی سایت جدید، امکان پوشش فعالیت‌های بنیادهای نخبگان استانی بیش از گذشته فراهم می‌شود.

وی افزود: برنامه‌های ملی بنیادهای نخبگان استانی نیز باید انعکاس بیشتری در سایت بنیاد ملی نخبگان داشته باشد به‌همین دلیل ضرورت دارد این بنیادها بیش از گذشته در بخش اطلاع‌رسانی فعالیت کنند.

کرمی در ادامه با اشاره به راه اندازی و تاسیس مرکز نشر بنیاد، درباره موضوع تألیف و انتشار کتاب توسط بنیادهای نخبگان استانی اظهار داشت: ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان تنها در صورتی از این اقدام حمایت می‌کند که بنیاد نخبگان استان از معاونت مربوطه در بنیاد ملی نخبگان مجوز داشته باشد.

مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: ترویج و فرهنگسازی در حوزه استارتاپ‌های استان و رویدادهای کارآفرینی و همچنین برنامه‌های فرهنگی بنیادهای نخبگان استانیِ مورد تأیید ستاد اجرایی بنیادملی نخبگان، از اولویت‌های کاری در سال آینده است.

وی سپس با تاکید بر ارائه گزارش و پاسخ نامه‌های ارسالی از سوی مرکز ارتباطات مردمی بنیاد، پاسخ در زمان قید شده را ضروری دانست.

شناسایی و معرفی نخبگان و استعدادهای برتر استان از سوی بنیادهای استانی به ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهت الگوسازی در رسانه‌ها از دیگر موضوعات مورد تاکید کرمی بود.